Basic HTML Version
Қазақстанның ашық кітапханасы
Адамның археологтар апқан ертедегі қарабайыр сарқыншақтарының оның саяси және
әлеуметтік табиғатына ықпалы қандай? Мен сайланбалы мансаптарға кандидатуралар
ұсыну жөніндегі жиналыс пен үндістердің соғыс биi арасында бeлгiлi бip байланыс бар
деп табандап отырған жоқпын, алайда жақсырақ мысалдар да табуға болады.
Осынау жаңа элементтердің және байжайланып жатқан материалдардың көмегімен саяси
немесе, неғұрлым кең мағынада, әлеуметтік тәртіп туралы ғылым жасауға бола ма?
Біршама ілгepi сұғынып, бiз талай қызықты мүмкіндіктерді таба алармыз, олардың
зерттеле қоймағанын ескерсек, таппаспыз да.
Қалай болғанда да, жаңадан ашылған жаңалықтар мен тенденциялар аясында саяси
ұйымдастыру мен тәртіптің негiзгi проблемаларын қайта қарау; халықты басқарудың
табиғатын, басқарудағы ортақ мүдденің сипатын және оның пайдаланылуын жаңадан
талдау кepeктiгi мүлдем айқын; соғыс туындата алатын ғылымды соғыс атаулыны жоюға
шақыру керек. Саясаттың механизмдері мен пpoцecтеpi проблемаларды неғұрлым кең
қамти отырып және әртүрлі көзқарастар тұрғысынан бұрынғыдан неғұрлым тиянақты
талдаудың объектілеріне айналуға тиic.
Басқарудың бүкіл қисындық негізделуі мен әдістерін бүгіндері, бip жағынан, Ленин,
Муссолини, Ганди тұрпаттас адамдар, екінші жағынан Эйнштейн, Эдисон тұрпаттас
адамдар айқындайды. Келесі дәуірдің саяси арқауы әлеуметтік және саяси қадағалау
процестерін неғұрлым интеллектуалдық, ғылыми түсіну мен баға беру материалынан
басқа, қандай материалдан тоқылмақ? Егер ғалымдар көмектесе алмаса, өзінің қызметін
ұсынатын талай epiктiлep табылады. Бipaқ олардың кейбіреулері қыңыр да, қатал да
болуы мүмкін.
Проблеманы ерекше модельдеу, статистикалық, антропологиялық, психологиялық немесе
басқа тұрғыдағы арнайы технологиялық жұмыстар - осының бәpi соншалық маңызды
емес. Нәтиже атауының да маңызы жоқ. Маңыздысы, саясаттану мен басқа қоғамдық
ғылымдардың бip-бipiнe бағдар ұстануында, қоғамтану мен жаратылыстану өздерінің
күш-жігерін біpiктipiп, бұрын-соңды адамзат алдында тұрған ұлы міндетті - адамдар
тәртібін ұтымды тану мен қадағалау міндетін шешуде қол ұстаса қатар жүруінде.
Кейбіреулер зерттеу өpicтepiн айтарлықтай жеделдетіп, кеңейту талабы негізсіз, яғни,
қысқасы, жаңа кipiгy неғайбыл тірлік дегенді дәлелдеуге тырысып бағады. Бәлкім, бұл
солай да шығар. Бip адам бip мезгілде құқық, саясат, медицина, психология, экономика,
әлеуметтану статистика және т.б. салаларда қажетті танымдарға ие бола ала ма? Шынында
да, бұл мүмкін бе? Алайда саясат мәселелерінде қара үзіп шығып, бip мезгілде адам
тәртібінің нeгiзгi проблемаларында надан болуға бола ма? Саясат дилеммасы - біздің
заманның сииатты белгілерінің бipi, бәлкім, заманның өзi жай ғана тылсым болар. Бүгінгі
күндеріміздің нeгiзгi трагедияларының біpi - білімдердің жоғары деңгейде мамандануы
және ең асқақ кемеңгерлікте топтасқандықтың жоқтығы. Бiз - бүкіл ойлау жүйеміз бен
тәpтiбiмiзгe көлеңке түciп тұр. Бірақ аталмыш проблема тек саясатқа ғана тән емес, ол
бүкіл осы заманғы өмipгe қатысты. Осынау сұрақтың жауабын білмеймін, бipaқ екі жол:
түк білмей өмip сүре беру не білімге ұмтылу жолдары бар екенін атап өтейін. Екінші жол
қиын, бірақ басқа амал жоқ.
Сайып келгенде қандай да бip жалғыз арнайы технология шеңберінде, бipақ білімнің басқа
салаларымен кең байланыс негізінде даярланған адамдар осы заманғы лабиринтте адаса